Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Türkiye Üstün Zekalı ve Dahi Çocuklar Eğitim Vakfı Dergisi 2025, Clt. 2(1) 12-27
Üstün Zekâ Ve Üstün Yetenek Konulu Tezlere Yönelik Betimsel Bir İnceleme
ss. 12 - 27
Yayın Tarihi: Haziran 30, 2025 | Görüntüleme Sayısı: 0/0 | İndirilme Sayısı: 0/0
Özet
Bu programlama amacı, 2014 – 2024 yılları arasında YÖK Ulusal Tez Merkezi'nde başlığında “üstün zeka”, “üstün zeka” veya “üstün yetenek” kavramlarını içeren lisansüstü tezleri betimsel olarak incelenmiştir. Tarama modelinde yürütülen tam metinle erişilebilen 366 tez (269 yüksek lisans, 97 doktora) betimsel olarak analiz edilmiştir. Bulgular, lisansüstü üretimin özellikle Eğitim Bilimleri Enstitülerinde toplandığı, araştırmaların çoğunluğunun nicel yöntem ve tarama deseniyle gerçekleştirildiği, en çok öğrenci gruplarının tercih edildiği ortaya çıktı. Ölçek ve standart testlere dayalı veri toplama araçları yaygın olarak kullanılmaktadır; nicel bağımsız t-testi, nitel bağımsız içerik analizi tercih edilmiştir. Gazi Üniversitesi'nde kurumsal dağıtım tezinde öne çıkan, yıllık olarak 2018-2019 ile 2024 yıllık artış, küresel çapta 2020'de düşüş sergilendiği gözlendi. Bulgular, doktora düzeylerindeki birimler ve çok sayıdaki birimlerin birimlerinin ihtiyacının mevcut olduğu gösterilmektedir.
Anaktar kelimeler: üstün zekâ, üstün yetenek, lisansüstü tez analizi
APA 7th edition
GULAL, B., & Ozer, B. (2025). Üstün Zekâ Ve Üstün Yetenek Konulu Tezlere Yönelik Betimsel Bir İnceleme. Türkiye Üstün Zekalı ve Dahi Çocuklar Eğitim Vakfı Dergisi, 2(1), 12-27.
Harvard
GULAL, B. and Ozer, B. (2025). Üstün Zekâ Ve Üstün Yetenek Konulu Tezlere Yönelik Betimsel Bir İnceleme. Türkiye Üstün Zekalı ve Dahi Çocuklar Eğitim Vakfı Dergisi, 2(1), pp. 12-27.
Chicago 16th edition
GULAL, Busra and Bayram Ozer (2025). "Üstün Zekâ Ve Üstün Yetenek Konulu Tezlere Yönelik Betimsel Bir İnceleme". Türkiye Üstün Zekalı ve Dahi Çocuklar Eğitim Vakfı Dergisi 2 (1):12-27.
Avcı Doğan, G., Tamul, Ö. F. (2024). Türkiye'deki üstün yeteneklilerin tanınması ve eğitimi. Ordu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 12–34.
Ayvacı, H. ve Bebek, G. (2019). Türkiye'de üstün zekâlılar ve özel yetenekliler konusunda yürütülmüş tezlerin tematik incelemesine yönelik bir çalışma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(45), 267-292. https://doi.org/10.9779/PUJE.2018.233
Başar, B. (2019). Üstün yeteneklilerle ilgili lisansüstü tezlerin incelenmesi (Yaylanmamış yüksek lisans tezi). Lefke Avrupa Üniversitesi, Kıbrıs.
Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum (24. baskı). Pegem Akademi.
Bolat, Y., & Tekin, M. (2017). Üstün yeteneklilerin eğitimi araştırmalarında eğilimler: Yöntem bilimsel bir analiz. International Journal of Eurasia Social Sciences, 8(27), 609-629.
Çetin, Z. B., & İnci, G. (2023). Methodological trends of theses on gifted and talented children in science education in Turkey, 2015-2022. International Journal of Special Education and Information Technologies, 8(1), 86–97. https://doi.org/10.18844/jeset.v8i1.8440
Dai, D. Y., Swanson, J. A., & Cheng, H. (2011). State of Research on Giftedness and Gifted Education: A Survey of Empirical Studies Published During 1998—2010 (April). Gifted Child Quarterly, 55(2), 126-138. https://doi.org/10.1177/0016986210397831
Gagné, F. (2004). Transforming gifts into talents: The DMGT as a developmental theory. High Ability Studies, 15(2), 119-147. https://doi.org/10.1080/1359813042000314682
Inci, G. (2021). The analysis of research about gifted and talented children at early childhood in Turkey:a study of meta – synthesis. Journal for the Education of Gifted Young Scientists, 9(2), 107-121. https://doi.org/10.17478/jegys.696491
Kara, F. (2021). Üstün yetenek alanındaki lisansüstü eğitim tezlerinin incelenmesi (2015-2020). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler (27. baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
Kardeş, S., Akman, B., & Yazıcı, D. N. (2018). Üstün yetenekliler alanında yapılmış tezlerin analizi. Journal of Theoretical Educational Science, 11(3), 411-430. https://doi.org/10.30831/akukeg.353279
Özenç, M., ve Özenç, E. (2013). Türkiye’de üstün yetenekli öğrencilerle ilgili yapılan lisansüstü eğitim tezlerinin çok boyutlu olarak incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 171, 13-28.
Renzulli, J. S. (2005). The Three-Ring Conception of Giftedness: A Developmental Model for Promoting Creative Productivity. In R. J. Sternberg & J. E. Davidson (Eds.), Conceptions of Giftedness (pp. 246-279). Cambridge: Cambridge University Press.https://doi.org/10.1017/cbo9780511610455.015
Sayim, M., & Işık, A. D. (2020). Üstün Yetenekli Tanısı Almış Öğrencilerin Akranları ile Karşılaştırıldığı Lisansüstü Çalışmaların Tematik İncelenmesi. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 5(2), 149-166.https://doi.org/10.29250/sead.752014
Sternberg, R. J., & Davidson, J. E. (Eds.). (2005). Conceptions of giftedness. Cambridge University Press.
Taş Coşkun, S. (2024). Üstün Yetenekli Bireylerle İlgili Yapılan Çalışmaların İçerik Analizi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trabzon Üniversitesi, Trabzon.
Terman, L. (1926), Genetic studies of genius. Volume I: Mental and Physical Traits of a Thousand Gifted Children, Stanford University Press.
Türkiye Cumhuriyeti Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. (2024). https://tez.yok.gov.tr
Warne, RT, Lazo, M., Ramos, T., & Ritter, N. (2012). Yetenekli Eğitim Dergilerinde Kullanılan İstatistiksel Yöntemler, 2006-2010. Yetenekli Çocuk Dergisi, 56(3), 134-149. https://doi.org/10.1177/0016986212444122
Yakut Özek, B. (2024). Üstün Yetenekli Çocukların Geleceğine Yön Veren Politika Belgeleri Bize Ne Söylüyor?. Alanyazın, 5(1), 27-43. https://doi.org/10.59320/alanyazin.1425966.
